Studnia kopana, inaczej szybowa, to studnia mająca formę pionowego wyrobiska o ścianach zabezpieczonych przed osypywaniem. Studnie szybowe są płytkie, stosuje się je do wydobywania wody z płytko zalegających warstw wodonośnych o średniej i dużej przepustowości. Wykonuje się je metodą górniczą, poprzez opuszczanie obudowy i ręczne zazwyczaj podbieranie urobku skalnego. Ich średnica musi być na tyle duża, by umożliwiła pracę wewnątrz studni - najczęściej wynosi ona 1,0 - 1,2 m. Jako wewnętrznej obudowy studni szybowej używa się betonowych lub żelbetowych kręgów (dawniej z drewna, kamienia lub cegły). Niekiedy stosuje się również krąg z perforacją na dnie, aby umożliwić dopływ wody z boków i zwiększyć wydajność studni. Obudowa ma kształt okrągły, choć w przeszłości zdarzały się obudowy kwadratowe. Budowa studni kopanych na użytek własny i gospodarstwa domowego nie wymaga specjalnych zezwoleń, ich lokalizacja musi jednak uwzględniać obowiązujące normy sanitarne. W tym celu powinny być zachowane następujące odległości:
- 5 m od granicy działki i studni wspólnej na granicy działek,
minimum 7,5 m od rowu przydrożnego, - 15 m od szamb, kompostowników, budynków inwentarskich i zbiorników na gnojownicę,
- 30 m od drenażu rozsączającego uprzednio oczyszczone ścieki do gruntu,
- 70 m od drenażu rozsączającego ścieki nieoczyszczone, a także od utwardzonych wybiegów zwierząt hodowlanych.
Teren, na którym budowana jest studnia, nie powinien być położony niżej niż teren, na którym znajduje się zbiornik na ścieki i gnojowicę. Aby ochronić wodę przed zanieczyszczeniami z zewnątrz, obudowa studni powinna być wykonana z materiału nieprzepuszczalnego i zabezpieczona warstwą gliny lub iłu o grubości minimum 0,5 m i głębokości 1,5 m. Teren dookoła studni powinien być utwardzony w promieniu 1 m, ze spadkiem do zewnątrz. W przypadku zamontowania hydroforu, studnia musi być przykryta płytą żelbetową. Gdy zastosowano inne urządzenia do czerpania, zewnętrzna obudowa powinna być wyprowadzona na wysokość 1 m.
Studnie kopane służą do pobierania wód gruntowych o swobodnym zwierciadle lub wód wgłębnych o zwierciadle naporowym. W przypadku wód gruntowych istnieje niebezpieczeństwo ich skażenia, dlatego wszelkie urządzenie i zbiorniki do gromadzenia nieczystości powinny być szczelne.